Trả lại danh dự cho nàng Phan Kim Liên

Sự thật về người đẹp Phan Kim Liên trong "Thủy Hử"

Trong văn học, Phan Kim Liên là người đàn bà nhan sắc tuyệt vời nhưng dâm loạn và độc ác. Nhân vật này xuất phát từ nguyên mẫu có thật.
Không chỉ tiểu thuyết Thủy Hử và Kim Bình Mai, nhiều vở kịch của Trung Quốc cũng kể chuyện về Phan Kim Liên. Nhiều tài liệu cho thấy đây là một nhân vật có thật.
Giết chồng, thông dâm

Trong Thủy Hử, Phan Kim Liên là vợ Võ Đại, anh trai của người anh hùng Võ Tòng. Nàng cực kỳ xinh đẹp nhưng vì hoàn cảnh éo le mà bị ép gả cho anh chàng Võ Đại vừa lùn tịt vừa xấu trai, lại yếu đuối, kém thông minh. Thấy em chồng đẹp trai, khỏe mạnh, hào khí ngất trời, nàng những muốn cùng “vui vầy ong bướm” nhưng Võ Tòng đều lạnh lùng cự tuyệt, khiến nàng vừa bẽ bàng vừa tủi phận “bông hoa nhài cắm bãi cứt trâu”.

 Hình ảnh xinh đẹp của Phan Kim Liên

Một hôm, có kẻ nhà giàu phóng đãng là Tây Môn Khánh đi qua nhìn thấy mặt hoa xinh đẹp của Kim Liên, nổi lòng tà dâm, bèn nhờ mụ hàng xóm của Kim Liên là Vương bà mai mối. Phan Kim Liên vốn khao khát tình dục, điều mà anh chồng cù lần suốt ngày đi bán bánh bao không đáp ứng được. Thấy Tây Môn Khánh vừa giàu có vừa đẹp trai, đa tình thì cũng mê mẩn, chẳng vờ vịt gì nhiều. Hai bên thông dâm với nhau, ngày càng trắng trợn. Khi Võ Đại tỏ ý nghi ngờ, đôi gian phu dâm phụ với sự giúp đỡ của Vương bà đã đánh thuốc độc giết chết Võ Đại rồi tuyên bố là anh chết vì bệnh.
Võ Tòng trở về, biết cái chết của anh có nhiều uẩn khúc bèn cáo quan, nhưng không được cứu xét vì Tây Môn Khánh là thế lực lớn trong vùng. Anh liền tự điều tra, và khi biết sự thật đã đến tận nhà Tây Môn Khánh trừng trị hắn, rồi về nhà nhờ chị dâu sửa tiệc rượu mời Vương bà sang, một là cúng anh, hai là cảm tạ bà ta giúp đỡ những lúc khó khăn. Rồi trước sự chứng kiến của hai người làm chứng, Võ Tòng kể tội trạng Phan Kim Liên và Vương Bà, trình ra chứng cứ để kết tội hai người mưu sát Võ Đại. Hai người đàn bà sợ hãi van xin nhưng vẫn bị Võ Tòng giết để tế anh trai.
Trong tiểu thuyết Kim Bình Mai, Phan Kim Liên không bị trừng trị sau khi giết chồng mà được Tây Môn Khánh rước về nhà, trở thành một trong bốn người vợ của y. Sau đó là cuộc chiến liên tu bất tận giữa các bà vợ với nhiều âm mưu và hành động đáng sợ, trong đó Phan Kim Liên nổi bật lên là một người đàn bà sắc sảo, ghê gớm, không sợ gì cả vợ cả lẫn mấy vợ  lẽ khác.
Câu chuyện trong sách được các nhà tiểu thuyết ghi chép như vậy. Tuy nhiên, những tư liệu lịch sử mới được phát hiện lại khẳng định rằng, mặc dù Phan Kim Liên, Võ Đại Lang cho tới Tây Môn Khánh đều là nhân vật xây dựng trên các nguyên mẫu có thực, song câu chuyện ngoại tình lưu truyền từ xưa tới nay thì hoàn toàn lại là chuyện bịa đặt.

Và sự thực về "dâm phụ" Phan Kim Liên

Theo khảo cứu của các chuyên gia, dựa trên bia mộ khai quật được vào năm 1946 thì Võ Đại Lang tên thật là Võ Trực, là con nhà họ Võ ở huyện Thanh Hà, Sơn Đông, nay thuộc tỉnh Hà Bắc, Trung Quốc. Võ Trực khi nhỏ gọi là Đại Lang, tuy xuất thân nghèo khổ, song lại thông minh dĩnh ngộ hơn người, văn võ song toàn, vì vậy lớn lên thi đỗ tới tiến sỹ rồi được bổ làm huyện lệnh ở huyện Dương Cốc.
Còn Phan Kim Liên thì vốn tên là Phan Thục Viên và không phải là một đầy tớ mà là một thiên kim tiểu thư của Phan Tri châu, sống ở Hoàng Kim Trang cách làng của nhà họ Võ chừng 1,5 dặm. Theo ghi chép của tấm bia mộ này thì Võ Trực và Phan Kim Liên sau khi lấy nhau sống rất hạnh phúc, có với nhau tới 4 đứa con. Đồng thời, Võ Đại Lang là một ông quan tốt, tạo phúc cho nhân dân trong vùng, vì vậy, nhân dân vùng này mới tưởng nhớ ông mà lập bia mộ.
Theo những gì ghi chép từ tấm bia mộ này cùng với sự suy luận của các sử gia, thì Võ Đại Lang ở ngoài đời cao tới 1.78 mét trở lên chứ không phải là người thấp lùn xấu xí như trong tiểu thuyết của Thi Nại Am. Hơn nữa, từ hiện trường khai thác bia mộ này có thể thấy, quy mô ngôi mộ của Võ Đại Lang khá lớn, loại gỗ làm quan tài lại là loại gỗ rất quý. Do vậy, càng có thể khẳng định, những điều ghi trên bia mộ về Võ Đại Lang là sự thựcVậy nguyên nhân vì đâu câu chuyện Võ Đại Lang và Phan Kim Liên lại trở thành một câu chuyện ngoại tình trớ trêu và bi thảm như vậy? Theo như lời kể của hậu duệ đời thứ 24 của Võ Trực là Võ Song Phúc thì có nguyên nhân có lẽ bắt đầu từ một người họ Vương, vốn là một người bạn thân của Võ Đại Lang.
Võ Song Phúc kể rằng, vào thời kỳ Võ Đại Lang còn nghèo khó thì người bạn họ Vương này giúp đỡ về tiền bạc. Đến khi Võ Đại Lang làm quan thì gia đình họ Vương phá sản, trở nên nghèo khổ. Vì vậy họ Vương mới tìm đến nhà Võ Đại Lang để xin giúp đỡ, mong Võ Đại Lang cho mình một chức quan.
Tuy nhiên, họ Vương ở nhà Võ Đại Lang suốt nửa năm trời mà vẫn không thấy Võ Đại Lang chịu đề bạt, tiến cử mình. Tức giận, họ Vương lẳng lặng bỏ đi nhưng cũng từ đó đem lòng hận Võ Đại Lang. Vì vậy, trên đường về quê, họ Vương bịa đặt những câu chuyện xấu xa về Võ Đại Lang và Phan Kim Liên nói với những người quen của mình. Tiếng dữ đồn xa, những câu chuyện do họ Vương bịa đặt ngày một lan truyền. 
Thế rồi tam sao thất bản, câu chuyện vốn đã xa sự thật ngày càng xa hơn. Mãi tới khi về tới nhà, họ Vương mới biết rằng, Võ Đại Lang vì thanh liêm chính trực không cậy quyền thế tiến cử mình làm quan, nhưng đã cho người xây dựng nhà cửa, chu cấp tiền bạc để Vương có thể sống sung túc cả đời. Họ Vương biết vậy, ân hận vô cùng, rồi sau đó giống như một kẻ điên lang thang khắp các hang cùng ngõ hẻm, dán các tờ giấy thanh minh những gì mình đã kể. Tuy nhiên, lời đã nói ra làm sao thu lại được?
Câu chuyện của Võ Song Phúc được nhiều sử gia tin là có thực. Bởi lẽ, theo truyền thống sáng tác tiểu thuyết thời Minh – Thanh, hầu hết các tác phẩm đều được các tác giả xây dựng dựa trên những câu chuyện lưu truyền trong dân gian, cộng thêm sự gia công của chính bản thân mình.
Câu chuyện ngoại tình của Phan Kim Liên được tác giả Thi Nại Am xây dựng trong “Thủy Hử truyện” đương nhiên cũng không ngoại lệ. Tuy nhiên, cũng vì tạo nên sự thành công cho tác phẩm của mình, Thi Nại Am đã vô tình tạo nên tiếng xấu ngàn đời cho một người phụ nữ.

Phong Nguyệt (ĐS&PL)