Đạo quả Tu-Đà-Hườn

Nhiều người xem quả vị Tu Đà Hườn không quan trọng vì cho đó là quả vị thấp nhất. Nhưng Kinh Châu báu lại đặc biệt xưng tán bậc Thánh Sơ quả. Đạo quả Tu-Đà-Hườn có ý nghĩa như thế nào mà đáng để cho chúng ta phải hoan hỷ, tán thán như vậy?
Bậc Thánh Tu-Đà-Hườn hay còn gọi là Bậc Sơ quả, mặc dầu đó là quả vị thấp nhất trong bốn tầng đạo quả, nhưng bài kinh Châu báu nhắc nhiều đến quả vị Tu-Đà-Hườn và xem chừng như đó là quả vị đặc biệt. Lý do nào như vậy?
Hạng phàm phu chúng ta không thể nào thành tựu được những điều mà một bậc Thánh Tu – Đà- Hườn thành tựu. Đó là:

- Thoát khỏi bốn đường ác đạo.
- Tuyệt đối không vi phạm sáu trọng ác nghiệp
- Làm giảm sự luân hồi nhất định
Vị Thánh Tu-Đà-Hườn có những đức tính đặc biệt kể trên và sau đây xin giải thích thêm:
- Vị này vì đã đoạn trừ thân kiến, hoài nghi, giới cấm thủ nên không còn sự hoài nghi về đạo lộ Niết-Bàn, không còn chấp thủ về tà kiến, không còn sự hệ luỵ với ngã chấp về thân ngũ uẩn; vì vậy, bậc Thánh Tu-Đà-Hườn không còn tà kiến, không làm các điều ác như phạm ngũ nghịch đại tội, không rơi vào sáu trọng ác nghệp, do đó, vị này không thể có sự tái sanh vào trong bốn cõi khổ là địa ngục, ngạ quỹ, súc sanh, Atula.
- Một bậc Thánh Tu-Đà-Hườn nếu có phóng dật thì sự phóng dật đó chỉ thoáng qua trong tâm, không hề ảnh hưởng đến sự tiến tu lên các tầng thánh cao hơn; vì vậy, vị này dầu còn tái sanh cũng không quá bảy lần, không tái sanh đến kiếp thứ tám. Giới hạn sự luân hồi là như vậy.
Tại sao trong bài Kinh Châu báu lại nhắc nhiều đến Chư Tăng, những bậc đã đắc quả thánh Tu-Đà-Hườn?
Bởi vì đây là quả vị căn bản làm nền tảng để đạt đến những quả vị khác cao hơn. Nếu chúng ta còn phàm phu tánh, chưa vượt qua được Tuệ Gotrabhu hay Tuệ Chuyển tánh, Chuyển tộc thì không thể nào tiến tu để đạt đến các quả vị Tư-Đà-Hàm, A-Na-Hàm, và A-La-Hán. Sự tiến tu đó gọi là Vodāna tức là tiến bậc. Khi chúng ta còn đứng ở dưới đất chưa bước lên được nấc thang thứ nhất, có nghĩa là chúng ta không thể bước lên những nấc thang cao hơn. Để bước lên được những nấc thang cao hơn, phải bước lên được nấc thang thứ nhất trước đã mặc dầu nấc thang này là nấc thấp nhất trong các nấc thang. Do vậy, bậc Thánh Sotapatti hay là bậc Tu-Đà-Hườn phải được xem như một quả vị Thánh căn bản làm nền tảng cho ba quả vị kia.
Trong danh từ Sotapatti, chữ āpatti có nghĩa là thể nhập hay đi vào, bước vào hoặc tham dự. Chữ Sota có nhiều nghĩa, nghĩa thông thường là lỗ tai, trong trường hợp này chữ Sota mang nghĩa đặc biệt là một dòng chảy, ở đây chúng ta gọi là lưu. Chữ Sota được nói đến là Thánh vức tức là dòng dõi của Bậc Thánh. Một khi đã đắc được quả Tu-Đà-Hườn hay quả Dự lưu, Nhập lưu, vị đó không còn là phàm phu nữa. Vị ấy đã chuyển tộc, đã chuyển tánh từ phàm phu sang Thánh tánh. Và kể từ đó vị Tu-Đà-Hườn, vị Thánh Sơ quả này, sẽ tiến bậc Vodana lên bậc Tư-Đà-Hàm, bậc A-Na-Hàm, và cuối cùng là bậc A-La-Hán. Giống như ngoài đời chúng ta muốn bước chân vào trường trung học, rồi học lên đại học, chúng ta phải tốt nghiệp tiểu học trước đã. Trình tự quả vị các Bậc Thánh gồm bốn tầng đạo quả và phải có được đạo quả này mới phát sanh đạo quả khác, có được đạo quả kế tiếp mới tiến bậc lên đạo quả cao hơn và tuần tự như vậy. Vì vậy, quả vị Tu-Đà-Hườn là quả vị căn bản, làm nền tảng để tiến bậc lên các quả vị cao hơn, đó là lý do tại sao đạo quả này được nhắc đến nhiều trong kinh Châu Báu .


TT Tuệ Siêu