Thưa thầy cho con hỏi, thế nào là tạo nghiệp? Khi nào thì gọi là tạo nghiệp, nói cách khác, làm thế nào để nhận biết rằng mình đang tạo nghiệp? Con xin cám ơn thầy và chúc thầy vui khỏe.
Khi con có chủ ý hành động, nói năng hoặc suy nghĩ với tâm thiện hoặc bất thiện thì đó là tạo nghiệp. Với tâm thiện thì gọi là tạo nghiệp thiện, với tâm bất thiện thì gọi là tạo nghiệp bất thiện. Muốn biết con đang tạo nghiệp gì thì phải xem hành động, nói năng, suy nghĩ của con thiện hay bất thiện.
*****
Trở về trọn vẹn trong sáng với thân tâm thì con sẽ hữu thức hóa những tập tính vô thức ấy, và nó không thúc đẩy con tạo nghiệp được nữa.
Ngay trong đời sống hiện tại của một người đã nói lên quá khứ và tương lai của người ấy. Nên người xưa nói: "Đời này thọ quả gì, biết nghiệp nhân đời trước. Đời này tạo nghiệp gì, biết quả trổ đời sau". Chúng ta có thể tiên đoán vận mệnh tương lai của một người theo con đường mà họ đang sống trong hiện tại:
- Người luôn sáng suốt định tĩnh, trong lành, sống hạnh vô ngã vị tha, biết thương yêu muôn loài, vạn vật là đang hành Phật Đạo
- Người luôn tự tri tự giác, không hại mình hại người, có tấm lòng bao dung hỷ xả là đang hành Thánh Đạo
- Người sống dù thành bại, được mất, hơn thua, vui khổ vẫn xem đó là bài học để tự giác, giác tha, không nản chí sờn lòng là đang hành Bồ-tát Đạo.
- Người luôn hoan hỷ trong thiền định, không màng việc bên ngoài nội tâm thường tĩnh chỉ là đang hành Sắc, Vô Sắc Thiên Đạo.
- Người luôn hoan hỷ trong điều thiện, biết giữ gìn thân tâm trong lành mát mẻ là đang hành Dục Giới Thiên Đạo.
- Người sống có lý có tình, biết người biết ta, bình đẳng, điều độ, không thái quá là đang hành Nhân Đạo
- Người tỏ ra uy quyền, nóng nảy, cố chấp, thích uy hiếp, chỉ đạo người khác theo ý mình là đang hành A-tu-la Đạo
- Người sống theo bản năng, thích ăn thích ngủ, chỉ biết hưởng thụ vật chất là đang hành Súc Sanh Đạo.
- Người sống tham lam, ích kỷ, chỉ biết lợi mình hại người, thường đắm chìm trong tài, tình, danh, lợi là đang hành Ngạ Quỷ Đạo.
- Người sống hung ác, tàn nhẫn, đê tiện, thường hành hạ, làm khổ người khác, sát sanh, trộm cướp... là đang hành Địa Ngục Đạo.
Tất nhiên người đi con đường nào thì đến đích đó nên tương lai sẽ là những gì họ đang tạo trong chính đời sống này.
*****
Giải nghiệp có ba cách:
1) Chấp nhận trả quả để học ra bài học nhân quả nghiệp báo
2) Sám hối nghiệp đã gây ra trong quá khứ
3) Tránh làm việc hại mình hại người, thường làm những việc tốt lành lợi mình lợi người.
Ai làm được ba điều trên đều có thể giải nghiệp bất luận là người xuất gia hay tại gia. Trả quả có thể do báo oán, nhưng dù không ai báo oán thì cũng có thể gặt quả theo duyên khác. Ví dụ giết một vị Alahán thì vị ấy đâu có báo oán mà vẫn chịu quả khổ trong địa ngục.