Trong khi nói về tình yêu hôm qua, thầy đã nói nó là nhu cầu cơ bản mà chúng ta phải cố gắng và hoàn thành. Thầy cũng nói rằng nó đem tới khổ lặp lại. Vậy thì làm sao người ta có thể sống một cách có nghĩa nếu cố gắng của chúng ta để hoàn thành tình yêu bao giờ cũng kết thúc trong khổ?
***
Mọi cố gắng của bạn bao giờ cũng kết thúc trong khổ. Không chỉ cố gắng được làm hướng tới tình yêu đâu - mọi cố gắng của bạn, một cách vô điều kiện, đều kết thúc trong khổ, bởi vì mọi cố gắng đều bắt nguồn từ bản ngã. Không nỗ lực nào sẽ thành công bởi vì người làm là nguyên nhân của mọi khổ. Nếu bạn có thể trong tình yêu mà không có người yêu ở đó, thế thì sẽ không có khổ.
Điều đó dường như rất, rất khó: làm sao ở trong tình yêu mà không có người yêu ở đó? Người yêu gây ra khổ, không phải tình yêu. Người yêu bắt đầu mọi sự mà kết thúc ở địa ngục. Mọi người yêu đều thất bại, và tôi không làm ngoại lệ nào; nhưng yêu không bao giờ thất bại. Cho nên bạn phải hiểu: bạn phải không có đó trong tình yêu của bạn. Yêu nên có đó, nhưng không có bản ngã nào trong nó. Bạn nên bước đi, nhưng người bước không nên có đó. Bạn nên ăn, nhưng người ăn không nên có đó. Bạn nên làm bất kì cái gì được yêu cầu, nhưng người làm không nên có đó.
Đây là toàn thể kỉ luật. Đây là kỉ luật duy nhất của tôn giáo. Người tôn giáo không phải là người thuộc vào bất kì tôn giáo nào. Thực ra, người tôn giáo chưa bao giờ thuộc vào bất kì tôn giáo nào. Người tôn giáo là người đã vứt bỏ người làm và sống một cách tự nhiên, và chỉ hiện hữu ở đó.
Thế thì yêu có phẩm chất khác - nó không có tính sở hữu, nó không ghen tuông. Nó đơn giản cho. Nó không là mặc cả; bạn không thương mại trong nó. Nó không là món hàng, nó là việc tràn ngập của hiện hữu của bạn. Bạn chia sẻ nó. Thực ra, trong trạng thái đó của bản thể nơi yêu tồn tại và không có người yêu, không phải là bạn đang trong tình yêu với ai đó và không trong tình yêu với ai đó khác, bạn đơn giản 'trong yêu'. Đó không phải là vấn đề về đối thể.
Nó cũng giống như việc thở. Bạn thở với ai... bạn đơn giản thở thôi. Bất kì ai đang ở cùng bạn đều không là hoàn cảnh, và cũng giống như điều đó, bạn đang trong tình yêu với ai trở thành không liên quan, bạn đơn giản trong yêu - bất kì ai đang cùng với bạn! Hay, có thể không có ai cả. Bạn có thể ngồi trong căn phòng rỗng, nhưng yêu cứ chảy. Bây giờ yêu không phải là hoạt động, nó là sự hiện hữu của bạn. Bạn không thể bật nó lên hay tắt nó đi - nó là bạn. Điều này là ngược đời.
Khi bạn biến mất, thế thì yêu là bạn; khi bạn không có, thế thì chỉ yêu là có. Chung cuộc, bạn hoàn toàn quên về yêu vì ai có đó để mà nhớ nó? Thế thì yêu chỉ giống như hoa nở ra, mặt trời mọc, sao đầy trời đêm - nó chỉ xảy ra. Ngay cả bạn chạm vào đá, bạn chạm nó một cách yêu thương. Điều đó đã trở thành hiện hữu của bạn.
Đó là nghĩa của câu nói của Jesus, “Yêu kẻ thù của ông.” Vấn đề không phải là yêu kẻ thù, nó là việc trở thành yêu. Thế thì bạn không thể làm gì khác được. Cho dù kẻ thù tới, bạn phải yêu. Không có gì khác để làm. Ghét là ngu xuẩn tới mức nó có thể tồn tại chỉ với bản ngã. Ghét là ngu xuẩn bởi vì bạn đang nện búa vào người khác, và nện búa vào bản thân bạn còn nhiều hơn vào người khác. Nó là ngu xuẩn bởi vì mọi điều hại mà bạn làm sẽ quay lại bạn. Nó sẽ quay lại bạn nhiều lần hơn. Bạn sẽ bị nghiền nát dưới bụi phóng xạ. Nó đơn giản ngu xuẩn, ngốc nghếch. Mọi tội lỗi đều ngu xuẩn và ngốc nghếch.
Đó là lí do tại sao ở phương Đông chúng ta chỉ biết một tội lỗi, và đó là dốt nát. Mọi thứ khác chỉ là sản phẩm phụ. Khi tôi nói về yêu, tôi nói về yêu mà không có người yêu. Và nếu yêu của bạn đang mang bạn tới khổ, biết cho rõ nó không phải là yêu đâu. Chính bản ngã của bạn đem tới khổ đấy. Bản ngã đầu độc mọi thứ, bất kì cái gì bạn chạm vào. Điều đó giống như Vua Midas: bất kì cái gì ông ấy chạm vào đều biến thành vàng. Bản ngã giống hệt Vua Midas - bất kì cái gì nó chạm vào đều thành chất độc. Và bạn biết Midas rơi vào khó khăn và rắc rối gì rồi! Mọi sự đều biến thành vàng, và ngay cả thế ông ta trở thành khốn khổ, khốn khổ như bất kì người nào đã từng khốn khổ trên thế gian này. Ông ta chạm vào con gái mình, người mà ông ta yêu mến, và cô bé trở thành vàng. Ông ta chạm vào vợ và vợ biến thành vàng. Ông ta chạm vào thức ăn và thức ăn trở thành vàng. Ông ta không thể uống được, ông ta không thể ăn được, ông ta không thể ngủ được, ông ta không thể yêu được, ông ta không thể đi được. Họ hàng riêng của ông ta trốn biệt. Người hầu sẽ đứng từ xa, bởi vì nếu họ lại gần và tình cờ ông ta chạm vào, họ sẽ thành vàng. Vua Midas phải đã tuyệt đối phát điên.
Vậy bạn thì sao? Bất kì cái gì bạn chạm vào đều trở thành chất độc. Ngay cả khi mọi thứ biến thành vàng, địa ngục được tạo ra. Về bạn thì sao? - bạn chạm vào và mọi thứ trở thành chất độc. Bạn sống trong khổ, nhưng bạn phải tìm nguyên nhân. Nguyên nhân ở bên trong bạn: người làm, bản ngã, cái ‘tôi’. Nhưng bạn sẽ phải đi qua nó. Bạn không thể học được từ kinh nghiệm của tôi.
Trong Thiền, họ nói rằng bất kì khi nào nước là nóng hay lạnh, chỉ nếu bạn uống, thế thì bạn biết. Lời của tôi rằng bản ngã biến mọi thứ thành chất độc sẽ không giúp gì mấy đâu. Bạn phải quan sát. Bạn phải ngó nhìn. Bạn phải cảm và hiểu bản ngã riêng của bạn - điều nó đã làm cho bạn.
Nhưng bản ngã rất thủ đoạn. Nó bao giờ cũng nói... bất kì khi nào bạn trong khổ nó bao giờ cũng nói ai đó khác đã gây ra điều đó. Đó là thủ đoạn cách bản ngã tự bảo vệ nó. Nếu bạn trong khổ, bạn chưa bao giờ nghĩ rằng đó là do bạn - đó bao giờ cũng là ai đó khác. Chồng khổ bởi vì vợ đang tạo ra; vợ khổ vì chồng đang tạo ra khổ - bản ngã bao giờ cũng đổ trách nhiệm lên người khác. Bố khổ vì con....
Tôi đã thấy những người khổ vì họ có con, và tôi đã thấy những người, họ khổ vì họ không có con. Tôi thấy những người khổ khi họ đang yêu - mối quan hệ của họ gây cho họ nhiều rắc rối, rối loạn, phiền não - và tôi thấy những người khổ mà không trong yêu, bởi vì không có yêu họ là người khổ. Dường như bạn tuyệt đối dứt khoát ở trong khổ. Dù hoàn cảnh là bất kì cái gì, bạn tạo ra khổ. Nhưng thế rồi bạn chẳng bao giờ nhìn, cái gì đó phải ở bên trong gây ra nó - bản ngã đó, cái bạn nghĩ bạn là nó, ý tưởng về cái ngã. Ý tưởng về cái ngã càng lớn, khổ sẽ càng lớn.
Trẻ con ít trong khổ vì bản ngã của chúng còn chưa được phát triển, và thế thì mọi người cứ nghĩ cả đời họ rằng cuộc sống là thiên đường trong thời thơ ấu. Lí do duy nhất là đơn giản: rằng bản ngã cần thời gian để phát triển. Trẻ con không có mấy bản ngã. Nếu bạn cố nhớ quá khứ của bạn, bạn sẽ thấy rào chắn ở đâu đó. Vào bốn tuổi, hay ba tuổi, đột nhiên kí ức dừng lại đó. Tại sao?
Các nhà phân tâm đã từng thăm dò bí ẩn này và bây giờ họ đã đi tới một kết luận. Họ nói, bởi vì bản ngã không có đó, cho nên ai sẽ thu thập kí ức. Người thu thập đã không có đó. Mọi sự đã xảy ra, kinh nghiệm đã xảy ra - bởi vì đứa trẻ không phải là trang giấy trắng mở ra ở ba tuổi. Hàng triệu thứ đã xảy ra. Và, với đứa trẻ, nhiều thứ xảy ra hơn là với người già vì đứa trẻ tò mò hơn và từng điều nhỏ bé đều là thứ lớn lao. Hàng triệu thứ đã xảy ra trong ba năm đó, nhưng bởi vì bản ngã không có đó, không dấu vết nào để lại. Nếu đứa trẻ bị thôi miên, nó có thể nhớ được. Nó có thể đi ra ngoài rào chắn này.
Trong nhiều thực nghiệm, người bị thôi miên đã nhớ được không chỉ những điều đã xảy ra sau khi sinh, mà cả những điều đã xảy ra trước khi sinh, khi họ còn trong bụng người mẹ. Người mẹ ốm, hay bị đau dạ dầy nặng, và đứa trẻ chịu đựng. Hay, khi đứa trẻ còn trong bụng mẹ, lớn lên tới bẩy tháng hay tám tháng và người mẹ đã làm tình, đứa trẻ nhớ điều đó. Bởi vì khi người đàn bà làm tình, đứa trẻ bị ngạt bên trong.
Cho nên ở phương Đông điều đó đã hoàn toàn bị cấm: khi người mẹ mang thai, yêu không nên được làm. Bất kì hoạt động dục nào cũng đều nguy hiểm cho đứa con vì đứa trẻ phụ thuộc vào người mẹ cho việc thở của nó. Ô xi được cung cấp bởi người mẹ, và khi người mẹ đang trong hoạt động dục nhịp thở của cô ấy bị mất. Nhịp liên tục không còn đó; đứa con ngạt thở, không biết điều gì đang xảy ra. Trong khi làm tình, nhiều ô xi được người mẹ hấp thu - bây giờ những điều này là sự kiện khoa học - và khi nhiều ô xi bị người mẹ hấp thu, đứa trẻ không thể có được ô xi. Thỉnh thoảng thậm chí chết là có thể; đứa trẻ có thể chết. Đứa trẻ nhớ tất cả những điều này. Bạn cũng nhớ tất cả những điều này. Chúng có đó, nhưng bởi vì bản ngã đã không có đó, chúng đã không trở thành gánh nặng lên bạn.
Người chứng ngộ nhớ những điều giống thế này. Người đó không có trung tâm để ghi nhớ: người đó đã tích luỹ kí ức, nhưng nó không phải là gánh nặng. Nếu người đó muốn, người đó có thể nhìn vào trong kí ức và thấy một điều từ nó, nhưng người đó không bị nặng gánh. Kí ức không tới với người đó bởi bản thân chúng. Người đó có thể kiểm tra, người đó có thể thấy, nhưng bình thường người đó vẫn còn như bầu trời rỗng. Không cái gì tới bởi tự nó.
Bạn sẽ được hiểu thấu bởi kinh nghiệm riêng của bạn, không phải bởi điều tôi nói. Nhìn vào khổ và bao giờ cũng cố tìm ra nguyên nhân, và bạn sẽ thấy nguyên nhân ở bên trong bản thân bạn. Một khi bạn thấy nguyên nhân ở bên trong, vấn đề biến đổi đã đạt tới độ trưởng thành của nó. Bây giờ bạn có thể lật lại, bạn có thể thay đổi - bạn sẵn sàng. Trong khi bạn cứ đổ trách nhiệm lên người khác, không thay đổi nào là có thể. Một khi bạn nhận ra rằng bạn chịu trách nhiệm cho mọi khổ mà bạn đã tạo ra - bạn là địa ngục riêng của bạn - chính khoảnh khắc đó việc rẽ ngoặt vĩ đại xảy ra. Ngay lập tức, bạn trở thành cõi trời riêng của bạn.
Đó là lí do tại sao tôi bảo bạn đi vào trong quan hệ, trong thế giới; để kinh nghiệm, để trở nên trưởng thành, trở nên chín chắn, trở nên dày dạn. Chỉ thế thì bất kì điều gì tôi đang nói sẽ có nghĩa cho bạn. Bằng không, bạn sẽ hiểu một cách trí tuệ, nhưng về mặt tồn tại bạn sẽ bỏ lỡ.
Trích từ "Yoga: Alpha và Omega - tập 3"
Điều đó dường như rất, rất khó: làm sao ở trong tình yêu mà không có người yêu ở đó? Người yêu gây ra khổ, không phải tình yêu. Người yêu bắt đầu mọi sự mà kết thúc ở địa ngục. Mọi người yêu đều thất bại, và tôi không làm ngoại lệ nào; nhưng yêu không bao giờ thất bại. Cho nên bạn phải hiểu: bạn phải không có đó trong tình yêu của bạn. Yêu nên có đó, nhưng không có bản ngã nào trong nó. Bạn nên bước đi, nhưng người bước không nên có đó. Bạn nên ăn, nhưng người ăn không nên có đó. Bạn nên làm bất kì cái gì được yêu cầu, nhưng người làm không nên có đó.
Đây là toàn thể kỉ luật. Đây là kỉ luật duy nhất của tôn giáo. Người tôn giáo không phải là người thuộc vào bất kì tôn giáo nào. Thực ra, người tôn giáo chưa bao giờ thuộc vào bất kì tôn giáo nào. Người tôn giáo là người đã vứt bỏ người làm và sống một cách tự nhiên, và chỉ hiện hữu ở đó.
Thế thì yêu có phẩm chất khác - nó không có tính sở hữu, nó không ghen tuông. Nó đơn giản cho. Nó không là mặc cả; bạn không thương mại trong nó. Nó không là món hàng, nó là việc tràn ngập của hiện hữu của bạn. Bạn chia sẻ nó. Thực ra, trong trạng thái đó của bản thể nơi yêu tồn tại và không có người yêu, không phải là bạn đang trong tình yêu với ai đó và không trong tình yêu với ai đó khác, bạn đơn giản 'trong yêu'. Đó không phải là vấn đề về đối thể.
Nó cũng giống như việc thở. Bạn thở với ai... bạn đơn giản thở thôi. Bất kì ai đang ở cùng bạn đều không là hoàn cảnh, và cũng giống như điều đó, bạn đang trong tình yêu với ai trở thành không liên quan, bạn đơn giản trong yêu - bất kì ai đang cùng với bạn! Hay, có thể không có ai cả. Bạn có thể ngồi trong căn phòng rỗng, nhưng yêu cứ chảy. Bây giờ yêu không phải là hoạt động, nó là sự hiện hữu của bạn. Bạn không thể bật nó lên hay tắt nó đi - nó là bạn. Điều này là ngược đời.
Khi bạn biến mất, thế thì yêu là bạn; khi bạn không có, thế thì chỉ yêu là có. Chung cuộc, bạn hoàn toàn quên về yêu vì ai có đó để mà nhớ nó? Thế thì yêu chỉ giống như hoa nở ra, mặt trời mọc, sao đầy trời đêm - nó chỉ xảy ra. Ngay cả bạn chạm vào đá, bạn chạm nó một cách yêu thương. Điều đó đã trở thành hiện hữu của bạn.
Đó là nghĩa của câu nói của Jesus, “Yêu kẻ thù của ông.” Vấn đề không phải là yêu kẻ thù, nó là việc trở thành yêu. Thế thì bạn không thể làm gì khác được. Cho dù kẻ thù tới, bạn phải yêu. Không có gì khác để làm. Ghét là ngu xuẩn tới mức nó có thể tồn tại chỉ với bản ngã. Ghét là ngu xuẩn bởi vì bạn đang nện búa vào người khác, và nện búa vào bản thân bạn còn nhiều hơn vào người khác. Nó là ngu xuẩn bởi vì mọi điều hại mà bạn làm sẽ quay lại bạn. Nó sẽ quay lại bạn nhiều lần hơn. Bạn sẽ bị nghiền nát dưới bụi phóng xạ. Nó đơn giản ngu xuẩn, ngốc nghếch. Mọi tội lỗi đều ngu xuẩn và ngốc nghếch.
Đó là lí do tại sao ở phương Đông chúng ta chỉ biết một tội lỗi, và đó là dốt nát. Mọi thứ khác chỉ là sản phẩm phụ. Khi tôi nói về yêu, tôi nói về yêu mà không có người yêu. Và nếu yêu của bạn đang mang bạn tới khổ, biết cho rõ nó không phải là yêu đâu. Chính bản ngã của bạn đem tới khổ đấy. Bản ngã đầu độc mọi thứ, bất kì cái gì bạn chạm vào. Điều đó giống như Vua Midas: bất kì cái gì ông ấy chạm vào đều biến thành vàng. Bản ngã giống hệt Vua Midas - bất kì cái gì nó chạm vào đều thành chất độc. Và bạn biết Midas rơi vào khó khăn và rắc rối gì rồi! Mọi sự đều biến thành vàng, và ngay cả thế ông ta trở thành khốn khổ, khốn khổ như bất kì người nào đã từng khốn khổ trên thế gian này. Ông ta chạm vào con gái mình, người mà ông ta yêu mến, và cô bé trở thành vàng. Ông ta chạm vào vợ và vợ biến thành vàng. Ông ta chạm vào thức ăn và thức ăn trở thành vàng. Ông ta không thể uống được, ông ta không thể ăn được, ông ta không thể ngủ được, ông ta không thể yêu được, ông ta không thể đi được. Họ hàng riêng của ông ta trốn biệt. Người hầu sẽ đứng từ xa, bởi vì nếu họ lại gần và tình cờ ông ta chạm vào, họ sẽ thành vàng. Vua Midas phải đã tuyệt đối phát điên.
Vậy bạn thì sao? Bất kì cái gì bạn chạm vào đều trở thành chất độc. Ngay cả khi mọi thứ biến thành vàng, địa ngục được tạo ra. Về bạn thì sao? - bạn chạm vào và mọi thứ trở thành chất độc. Bạn sống trong khổ, nhưng bạn phải tìm nguyên nhân. Nguyên nhân ở bên trong bạn: người làm, bản ngã, cái ‘tôi’. Nhưng bạn sẽ phải đi qua nó. Bạn không thể học được từ kinh nghiệm của tôi.
Trong Thiền, họ nói rằng bất kì khi nào nước là nóng hay lạnh, chỉ nếu bạn uống, thế thì bạn biết. Lời của tôi rằng bản ngã biến mọi thứ thành chất độc sẽ không giúp gì mấy đâu. Bạn phải quan sát. Bạn phải ngó nhìn. Bạn phải cảm và hiểu bản ngã riêng của bạn - điều nó đã làm cho bạn.
Nhưng bản ngã rất thủ đoạn. Nó bao giờ cũng nói... bất kì khi nào bạn trong khổ nó bao giờ cũng nói ai đó khác đã gây ra điều đó. Đó là thủ đoạn cách bản ngã tự bảo vệ nó. Nếu bạn trong khổ, bạn chưa bao giờ nghĩ rằng đó là do bạn - đó bao giờ cũng là ai đó khác. Chồng khổ bởi vì vợ đang tạo ra; vợ khổ vì chồng đang tạo ra khổ - bản ngã bao giờ cũng đổ trách nhiệm lên người khác. Bố khổ vì con....
Tôi đã thấy những người khổ vì họ có con, và tôi đã thấy những người, họ khổ vì họ không có con. Tôi thấy những người khổ khi họ đang yêu - mối quan hệ của họ gây cho họ nhiều rắc rối, rối loạn, phiền não - và tôi thấy những người khổ mà không trong yêu, bởi vì không có yêu họ là người khổ. Dường như bạn tuyệt đối dứt khoát ở trong khổ. Dù hoàn cảnh là bất kì cái gì, bạn tạo ra khổ. Nhưng thế rồi bạn chẳng bao giờ nhìn, cái gì đó phải ở bên trong gây ra nó - bản ngã đó, cái bạn nghĩ bạn là nó, ý tưởng về cái ngã. Ý tưởng về cái ngã càng lớn, khổ sẽ càng lớn.
Trẻ con ít trong khổ vì bản ngã của chúng còn chưa được phát triển, và thế thì mọi người cứ nghĩ cả đời họ rằng cuộc sống là thiên đường trong thời thơ ấu. Lí do duy nhất là đơn giản: rằng bản ngã cần thời gian để phát triển. Trẻ con không có mấy bản ngã. Nếu bạn cố nhớ quá khứ của bạn, bạn sẽ thấy rào chắn ở đâu đó. Vào bốn tuổi, hay ba tuổi, đột nhiên kí ức dừng lại đó. Tại sao?
Các nhà phân tâm đã từng thăm dò bí ẩn này và bây giờ họ đã đi tới một kết luận. Họ nói, bởi vì bản ngã không có đó, cho nên ai sẽ thu thập kí ức. Người thu thập đã không có đó. Mọi sự đã xảy ra, kinh nghiệm đã xảy ra - bởi vì đứa trẻ không phải là trang giấy trắng mở ra ở ba tuổi. Hàng triệu thứ đã xảy ra. Và, với đứa trẻ, nhiều thứ xảy ra hơn là với người già vì đứa trẻ tò mò hơn và từng điều nhỏ bé đều là thứ lớn lao. Hàng triệu thứ đã xảy ra trong ba năm đó, nhưng bởi vì bản ngã không có đó, không dấu vết nào để lại. Nếu đứa trẻ bị thôi miên, nó có thể nhớ được. Nó có thể đi ra ngoài rào chắn này.
Trong nhiều thực nghiệm, người bị thôi miên đã nhớ được không chỉ những điều đã xảy ra sau khi sinh, mà cả những điều đã xảy ra trước khi sinh, khi họ còn trong bụng người mẹ. Người mẹ ốm, hay bị đau dạ dầy nặng, và đứa trẻ chịu đựng. Hay, khi đứa trẻ còn trong bụng mẹ, lớn lên tới bẩy tháng hay tám tháng và người mẹ đã làm tình, đứa trẻ nhớ điều đó. Bởi vì khi người đàn bà làm tình, đứa trẻ bị ngạt bên trong.
Cho nên ở phương Đông điều đó đã hoàn toàn bị cấm: khi người mẹ mang thai, yêu không nên được làm. Bất kì hoạt động dục nào cũng đều nguy hiểm cho đứa con vì đứa trẻ phụ thuộc vào người mẹ cho việc thở của nó. Ô xi được cung cấp bởi người mẹ, và khi người mẹ đang trong hoạt động dục nhịp thở của cô ấy bị mất. Nhịp liên tục không còn đó; đứa con ngạt thở, không biết điều gì đang xảy ra. Trong khi làm tình, nhiều ô xi được người mẹ hấp thu - bây giờ những điều này là sự kiện khoa học - và khi nhiều ô xi bị người mẹ hấp thu, đứa trẻ không thể có được ô xi. Thỉnh thoảng thậm chí chết là có thể; đứa trẻ có thể chết. Đứa trẻ nhớ tất cả những điều này. Bạn cũng nhớ tất cả những điều này. Chúng có đó, nhưng bởi vì bản ngã đã không có đó, chúng đã không trở thành gánh nặng lên bạn.
Người chứng ngộ nhớ những điều giống thế này. Người đó không có trung tâm để ghi nhớ: người đó đã tích luỹ kí ức, nhưng nó không phải là gánh nặng. Nếu người đó muốn, người đó có thể nhìn vào trong kí ức và thấy một điều từ nó, nhưng người đó không bị nặng gánh. Kí ức không tới với người đó bởi bản thân chúng. Người đó có thể kiểm tra, người đó có thể thấy, nhưng bình thường người đó vẫn còn như bầu trời rỗng. Không cái gì tới bởi tự nó.
Bạn sẽ được hiểu thấu bởi kinh nghiệm riêng của bạn, không phải bởi điều tôi nói. Nhìn vào khổ và bao giờ cũng cố tìm ra nguyên nhân, và bạn sẽ thấy nguyên nhân ở bên trong bản thân bạn. Một khi bạn thấy nguyên nhân ở bên trong, vấn đề biến đổi đã đạt tới độ trưởng thành của nó. Bây giờ bạn có thể lật lại, bạn có thể thay đổi - bạn sẵn sàng. Trong khi bạn cứ đổ trách nhiệm lên người khác, không thay đổi nào là có thể. Một khi bạn nhận ra rằng bạn chịu trách nhiệm cho mọi khổ mà bạn đã tạo ra - bạn là địa ngục riêng của bạn - chính khoảnh khắc đó việc rẽ ngoặt vĩ đại xảy ra. Ngay lập tức, bạn trở thành cõi trời riêng của bạn.
Đó là lí do tại sao tôi bảo bạn đi vào trong quan hệ, trong thế giới; để kinh nghiệm, để trở nên trưởng thành, trở nên chín chắn, trở nên dày dạn. Chỉ thế thì bất kì điều gì tôi đang nói sẽ có nghĩa cho bạn. Bằng không, bạn sẽ hiểu một cách trí tuệ, nhưng về mặt tồn tại bạn sẽ bỏ lỡ.
Trích từ "Yoga: Alpha và Omega - tập 3"