Con đường đến trái tim người phải là con đường của cảm xúc, của sự rung động, không thể bằng lý trí, nghĩ suy, toan tính… Âm thanh chính là con đường đó, mau chóng nhất, gẫn gũi nhất. Tiếng hú, tiếng kêu, tiếng rên… chẳng phải là thứ âm thanh của trần thế cần được lắng nghe đó sao ? Ai bảo chỉ có con người mới có ngữ ngôn ?
Diệu Âm, âm thanh vi diệu, có thể đi thẳng vào lòng người bởi khả năng “hiện các thứ thân hình » để « nơi nơi vì hàng chúng sanh nói kinh điển này !”. Âm thanh vi diệu, một tiếng mõ, tiếng chuông, tiếng tụng niệm đủ để chuyển hóa, đủ để làm lửa nóng của địa ngục thành cam lồ của thiên đàng sao không ? Không có năng lực này thì không thể tiếp cận, không thể giúp chúng sanh tiếp nhận Diệu pháp. Không chỉ hiểu ngôn ngữ mà còn phải có hình sắc tương đồng, một thứ ngôn ngữ cơ thể mới có thể truyền thông không lời hiệu quả. Một người mặc veston cà-vạt sao nói chuyện được với một bé bụi đời rách rưới lang thang hay một cô gái giang hồ xác xơ đầy mặc cảm… Cho nên Diệu Âm khi cần thì biến thành Phạm Thiên Đế Thích, khi thành vua thành chúa, thành trưởng giả, doanh nhân, cư sĩ, dạ xoa, Atula, nhơn phi nhơn các thứ…. Khi cần thì hóa Thanh văn, Bồ-tát, Phật không khó. Cần vào địa ngục thì vào, ngạ quỷ súc sanh đều là… bạn thiết, không phân biệt đối xử… Và nhờ thứ tam muội này mà Diệu Âm mới nói kinh Pháp hoa cho chúng sanh ngộ nhập được tri kiến Phật, mà chuyển hóa được tám vạn bốn ngàn phiền não thành tám vạn bốn ngàn cánh sen xanh mướt, đẹp đẽ, gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.
Khi Văn Thù thấy ngàn cánh sen xanh mướt rực rỡ bay vèo đến thì biết ngay đó là Diệu Âm và muốn cho mọi người cũng được thấy biết vị Bồ-tát dễ thương này. Phật bảo Văn Thù: « Đức Đa Bảo Như Lai đã diệt độ từ lâu đây, sẽ vì các ông mà hiện bày thân tướng của Bồ tát đó ». Đa Bảo Như Lai tức thời gọi Diệu Âm : « Thiện nam tử đến đây ! Văn Thù muốn thấy thân của ông ».
Chuyện lạ ! Đức Thích Ca đã mời được Diệu Âm Bồ-tát đến mà phải có Đa Bảo Như Lai « diệt độ từ lâu » mới gọi ra cho mọi người thấy mặt được sao ? Thì ra người ta không thể « nhìn » được cảm xúc nếu không có xúc cảm ! Không thể lấy lý trí, nhất là lý trí tích cóp mà «thấy » được cảm xúc. Hiểu là một chuyện, cảm là một chuyện khác. Chỉ có Đa Bảo mới « gọi » được Diệu Âm. Hay nói khác đi, những ai hằng sống với Đa Bảo, hằng thân thiết với Đa Bảo mới nhận ra được Diệu Âm. Còn không thì Diệu Âm vẫn là một vị Bồ-tát xa lạ. Khi Diệu Âm xuất hiện: « Mắt như cánh hoa sen xanh rộng lớn, diện mạo đẹp hơn nghìn muôn mặt trăng, thân sắc vàng ròng vô lượng công đức trang nghiêm, ánh sáng chói rực »… rõ ràng không thể khiến ta không… rung động sáu cách !
Diệu Âm hỏi thăm Thích Ca : « Thế Tôn ít bệnh ít khổ, đi đứng thơ thới, sở hành an vui chăng ? Bốn đại điều hoà chăng ? Việc đời nhẫn được chăng ? Chúng sanh dễ độ chăng ? Không có người nhiều tham dục, giận hờn, ngu si, ganh ghét, bỏn xẻn, kiêu mạn chăng ?… Chúng sanh hàng phục được các ma oán chăng ? ». Thì ra vì chịu mang thân tứ đại ngũ uẩn nên Phật cũng phải « khổ », phải vất vả như ai ! Chỉ có Đa Bảo Như Lai thì mới tủm tỉm cười cười chẳng nói.
Diệu Âm vãng lai. Đến rồi đi. Đi rồi đến. Nhưng thực ra Diệu Âm vẫn luôn còn đó, vẫn luôn có đó, vẫn với đôi mắt trong xanh vời vợi đó, vẫn với thân hình ngàn cánh sen mướt nhung bay lượn đó cho bất cứ ai, bất cứ đâu, khi biết nghe tiếng sóng, tiếng gió, tiếng lá rơi, tiếng côn trùng… và tiếng chuông chùa « dạ bán chung thanh»… !
Diệt thọ tưởng định là cõi thiền mà Phật đã sáng tạo trên con đường tu tập để cắt đứt vòng ái, thủ, hữu… Tâm lý học ngày nay cũng tập trung nghiên cứu về « thọ », nghĩa là về cảm giác, cảm xúc. Kiểm soát ”thọ” thì kiểm soát được tâm. Chính là con đường của Diệu Âm Bồ-tát (Gadgadasvara). Gadgada là Diệu, là điêu luyện, là thuần thục, Svara ở đây là Âm, là Tự tại. Nói cách khác, có thể dùng âm thanh để đạt đến Tự tại nhờ một kỹ năng điêu luyện.
Nghe một tiếng chuông, ngửi một mùi hương, nhìn một chiếc lá rơi… gợi bao nhiêu cảm xúc, giúp ta thấy vô thường, thấy duyên sinh, không, vô ngã… Chuông đánh lên thì nghe tiếng chuông, chuông không đánh thì nghe cái « không tiếng chuông». Cái nghe, sự nghe, tánh nghe vẫn đó, không vì tiếng chuông có hay không.
Âm thanh vi diệu, Diệu Âm, một khi đến được « nhất tâm bất loạn” thì đã vào chánh định rồi vậy!
Đỗ Hồng Ngọc
(Vu Lan 2013)