Làm sao đo được cuộc đời

Tối hôm kia, tôi có đến trường xem buổi trình diễn Khánh Như hát chung với các bạn trong lớp. Khánh Như bây giờ đã lớn, vài năm nữa là đã lên đại học rồi! Tưởng chừng như mới hôm qua đây mỗi ngày tôi vẫn còn đưa nó đến lớp mẫu giáo.

Nhớ một sáng nào, ngày đầu tiên chở nó đến trường, ẵm vào trao cho cô giáo, lên xe đến sở mà lòng tôi cứ lo không biết ngày đầu đi học sẽ ra sao. Rồi mỗi trưa chúng tôi thường chạy đến trường, đứng ngoài xa xa để lén xem KN thế nào. Lúc ấy, nó mặc chiếc áo đỏ đứng bơ vơ một mình ở một góc sân, quan sát những đứa trẻ khác chạy giỡn với nhau. Giờ này mà bước đến bên nó, thấy chúng tôi chắc KN sẽ mừng vui biết đến chừng nào. Nhưng đứng nhìn một hồi lâu đến giờ chúng vào lớp, chúng tôi cũng trở về lại sở thôi. Ngôi trường mẫu giáo cũ kỹ ngày nào giờ đây đã bán cho người khác, họ phá xuống và xây lại thành những căn nhà mới và to hơn.

    Bây giờ, tôi ngồi đây xem Khánh Như cùng với đám bạn bè trung học đứng trên sân khấu hát. Đêm nay là lần trình diễn cuối năm của lớp nên cũng có khá đông phụ huynh đến tham dự. Vài tháng trước, trường cũng có một buổi trình diễn nhạc tương tự. Lần ấy, lớp nó có hát một bài hợp ca khá đặc biệt. Cô giáo lên giới thiệu rằng bài hát này được sáng tác từ một câu kinh Phật giáo, “Gate Gate Paragate Parasamgate Bodhi Svaha.” Cả lớp trình diễn theo một hình thức mới lạ vui tươi, có chen vào những nhịp vỗ tay, dậm chân cùng tiếng hallelujah. Tôi vui khi thấy đạo Phật cũng đã bắt đầu từ từ đi vào đại chúng và giới trẻ Tây phương bằng nhiều phương tiện khác nhau. Xong buổi trình diễn ấy, Khánh Như gặp tôi cười nói, “Con biết hôm nay Ba thích nhất bài hát nào!”

Làm sao đo được cuộc đời?

Nhưng thật ra nó đâu biết rằng tối nay tôi thích nhất bài nào! Buổi trình diễn cuối năm được kết thúc với bài “Seasons of Love” trong vở nhạc kịch Rent. Bài hát ấy có những lời như sau:

Năm trăm hai-mươi-lăm ngàn sáu trăm phút

Năm trăm hai-mươi-lăm ngàn sáu trăm thời gian yêu dấu

Làm sao ta đo lường được một năm?

Bằng bình minh - bằng hoàng hôn

Bằng đêm khuya - bằng những tách cà phê

Bằng tiếng cười - bằng tiếng khóc

Bằng thước tấc - bằng dặm đường

Năm trăm hai-mươi-lăm ngàn sáu trăm phút

Năm trăm hai-mươi-lăm ngàn sáu trăm dự định trong cuộc đời

Làm sao ta đo lường được một năm của đời mình?

Làm sao ta đo được một cuộc đời của anh hay chị?

Bằng những sự thật mà anh đã học được

Hay bằng những lần chị đã khóc

Bằng những chiếc cầu anh đã phá hủy

Hay bằng cách mà chị đã qua đời

Năm trăm hai-mươi-lăm ngàn sáu trăm phút

Làm sao ta đo được một năm của đời mình?

Tình thương thì sao!

Hãy nhớ đến tình thương

Chia sẻ tình thương, san sẻ tình thương, ban rải tình thương

Hãy đo lường cuộc đời mình bằng những tình thương...

“Hãy đo lường cuộc đời mình bằng những tình thương”. Tôi nghĩ, những người có tình thương lớn có thể là những người đôi khi rất ngây thơ, khờ dại khi phải tiếp xúc với những bon chen, ganh tỵ của cuộc đời. Nhưng cuộc đời của họ sẽ mang lại niềm tin cho người khác, giúp cho cuộc sống chung quanh tươi đẹp hơn, bầu trời xanh hơn, dòng nước trong hơn, và con người lại gần nhau hơn. Họ không đo lường cuộc đời mình bằng những thăng trầm, mất còn, hơn thua, hay địa vị cao thấp trong cuộc sống, mà bằng những hạnh phúc họ san sẻ.

    Một tình thương rộng mở phải có một cái nhìn rất lớn và một hiểu biết thật sâu. Bài hát này tôi đã có dịp nghe đâu đó lâu rồi, đơn sơ, nhưng có những lời thật đẹp. Dường như thời gian và những biến đổi trong cuộc đời khiến mỗi lần tình cờ nghe lại, mình lại thấy thấm thía hơn. Hình như càng lớn tuổi, mình lại càng thấy nó hay hơn, sâu sắc hơn. Mà thật vậy, nếu không đo lường cuộc đời mình bằng tình thương thì ta còn biết là gì nữa…

Bớt dục vọng và thêm tình thương

Tôi nhớ có nghe một vị giáo thọ người Hoa kỳ chia sẻ, khi bà ta đi hướng dẫn những khóa tu ở Tây phương, vào mỗi cuối khóa bà hay giảng về phần giới luậtcho các thiền sinh. Vì khi người ta bắt đầu trở về và tiếp tục cuộc sống thường ngày của mình, giới luật là quan trọng. Và thường thì bà trình bày Năm Giới thành lại như là một giới - nguyện nuôi dưỡng tuệ giác và biểu hiện nó ra thành lòng bao dung và tâm từ.  Bà nói, sống với tâm từ là một biểu hiện của một tuệ giác sâu sắc.

    Trong quyển Ánh Đạo Vàng cụ Võ Đình Cường có kể một câu chuyện về đức Phật.

"Có lần trên đường tầm đạo sau khi theo đuổi con đường tu khổ hạnh, một ngày nọ Phật kiệt sức, ngài được một cô thiếu nữ, Tu-xà-đa, đến dâng cho một bát cháo sữa.  Sau khi dùng xong bát cháo sữa ấy, Phật lấy lại sức khoẻ, ngài hỏi cô Tu-xà-đa

    - Hôm nay ta nhờ bát cháo sữa của người mà được mạnh khoẻ như xưa, công ơn ấy ta biết lấy gì đền đáp lại cho người?

Cô Tu-Xà-đa đáp:

    - Thưa ngài! Lòng con là một đoá hoa lan nhỏ bé, chỉ vài giọt sương mai là đủ để tươi thắm rồi. Con không có một mong ước tham cầu nào hết. Con sống không đòi hỏi cũng không từ chối: thản nhiên nhận lấy mọi việc không may xảy đến cho con, không oán trách cũng không trốn tránh.  Nhưng bao giờ con cũng tin chắc rằng những điều xảy đến ngày mai sẽ tốt đẹp hơn ngày hôm nay, vì như con đã thấy, những việc ác sẽ gây hoạ, và những việc thiện sẽ gây phúc. Một hạt giống tốt sẽ mang lại một chuỗi hạt lúa vàng. Luật sống của con chỉ tóm tắt trong hai điều này mà thôi:  bớt dục vọng và thêm tình thương.

Ðức Phật mỉm cười bảo:

    - Những gì người nói rất đích đáng. Sự hiểu biết của người không cần kinh sách. Người đi trúng đường không cần ai chỉ bảo, như con bồ câu bay trúng hướng một cách tự nhiên. Nhưng trong nhân loại, đếm được mấy người hiểu và sống như thế?  Và biết bao người cần phải có kẻ chỉ dẫn! Chính vì thế mà ta đi tìm đạo. Thôi người hãy về đi. Ta chúc người làm tròn phận sự của người. Còn ta, ta sẽ làm tròn phận sự của kẻ đi tìm phương giải thoát cho nhân loại."

Tôi thấy lời chia sẻ của cô Tu-xà-đa rất sâu sắc là: “Luật sống của con chỉ tóm tắt trong hai điều này là bớt dục vọng và thêm tình thương”. Mà tôi nghĩ rằng thật ra hai điều ấy chỉ là một mà thôi, hễ bớt dục vọng thì ta sẽ có thêm tình thương, và ngược lại nếu ta có thêm tình thương thì ta cũng sẽ bớt đi dục vọng. Tình thương đâu có khác gì với tuệ giác phải không bạn?

Measure your life in love

Ở sở tôi làm có một hồ nước mà vào mùa này, những ngày yên gió, trời, lá và nước làm thành một bức tranh thật tĩnh lặng. Mặt hồ phẳng lặng in hình bầu trời xanh cùng mây và lá. Trưa nào tôi cũng ra nơi đây ngồi trên chiếc băng gỗ hoặc đi dạo chơi. Những ngày mát tôi đi dạo quanh hồ, bước lên những chiếc lá thu đủ sắc màu trên con đường nhỏ và nhớ đến bài hát ấy: “Five hundred twenty-five thousand six hundred minutes. Five hundred twenty-five thousand journeys to plan. How do you measure the life of a woman or a man?... How about love? Measure your life in love... Remember a year in the life of friends”.

    Hơn hai ngàn năm trăm năm trước có một người thật sự tin rằng tình thương là năng lượng của sự sống và hạnh phúc. Ngàn năm sau, có những Xuân, Hạ, Thu, Đông... rồi lại Xuân. Vòng xoay vẫn tiếp tục. Cuối mùa thu trời thường có những cơn mưa bất chợt, tôi thấy tình thương là mỗi hạt nuớc mưa rơi xuống làm tươi mát và đẹp thêm cuộc đời này. Trong một ngày mưa, chúng ta thường có dịp ngồi yên nhìn những hạt mưa bay bay bên khung cửa sổ cuộc đời và nghĩ lại quảng đường mình đã đi qua. Và làm sao ta đo lường được cuộc đời của mình bạn nhỉ? Tình thương, và chỉ có thể bằng tình thương, phải không bạn?

Nguyễn Duy Nhiên