Tình Bạn

 Phật nói:

Có bạn khi cần là điều dễ chịu và chia sẻ hạnh phúc.

Ông ấy nhấn mạnh vào tình bạn nhiều lắm. Dịch lời của ông ấy dành cho tình bạn - maitri - có chút khó khăn bởi vì nó có phẩm chất của tính bạn còn hơn tình bạn. Tình bạn trở thành quan hệ, cố định; tính bạn còn tuôn chảy hơn, linh động hơn. Tình bạn là quan hệ, tính bạn là trạng thái của bản thể bạn. Bạn đơn giản mang tính bạn; với ai, đấy không phải là vấn đề. Nếu bạn đang đứng bên cạnh cây, bạn mang tính bạn với cái cây đó, hay nếu bạn đang ngồi trên đá, bạn mang tính bạn với tảng đá đó. Với con người, với con vật, với chim chóc, bạn đơn giản mang tính bạn. Nó không phải là cái gì đó tĩnh tại; nó là dòng chảy, thay đổi từ khoảnh khắc sang khoảnh khắc.

Ông ấy nói: Có bạn khi cần là điều dễ chịu.

Tính bạn là một trong những phẩm chất có ý nghĩa nhất để người tìm kiếm phát triển; nó thực sự dễ chịu. Nó làm cho toàn thể cuộc sống của bạn đầy âm nhạc dễ chịu, đầy hài hoà dễ chịu. Theo tầm nhìn của Phật nó còn cao hơn cái gọi là tình yêu. Cái gọi là tình yêu của bạn bị buộc vào sinh học của bạn; tính bạn là tự do khỏi sinh học. Cái gọi là tình yêu thông thường là như nhau trong mọi con người cũng như nó có trong con vật, như nó có trong cây cối. Nó hướng dục. Nó chỉ là lớp bọc đường quanh viên thuốc đắng của dục. Thực tế, nếu tình yêu bị lấy đi khỏi dục của bạn, dục sẽ có vẻ rất lố bịch. Chính vì lớp bọc đường mà bạn có thể nuốt viên thuốc.

Quan sát con vật giao cấu và một điều bạn nhất định quan sát thấy; không thể nào không quan sát điều đó được; điều đó rõ ràng thế ở đó: chúng dường như không vui sướng. Chúng dường như vội vàng và mặt chúng có vẻ buồn, cứ dường như bị ép buộc bởi lực không biết nào đó vào hành động nào đó mà chúng không quan tâm. Do đó con vật có mùa động dục của chúng khi sinh học của chúng tóm lấy chúng, buộc chúng làm cái gì đó mà chúng không thực sự quan tâm chút nào. Chúng phải làm điều đó gần như nô lệ. Và một khi chúng đã hoàn thành việc giao cấu chúng đi xa nhau - thậm chí chẳng cám ơn! Chúng không nhìn nhau.

Các nhà khoa học nói tình yêu đã phát triển trong con người bởi lẽ đơn giản là con người là con vật duy nhất trên thế giới làm giao hợp dục mặt đối mặt. Bạn phải nói cái gì đó, bạn phải cười, bạn phải nói tạm biệt, bạn phải nói lâu thế. Bằng không thì kết thúc bất ngờ và trốn đi có vẻ thô thiển thế! Bởi vì bạn đang đối diện với nhau, bạn phải có chút ít lịch sự, chút ít văn hoá, chút ít lễ phép. Bạn phải cư xử theo cách thức nào đó; bạn không thể thô lỗ được.

Con vật không đối diện lẫn nhau trong khi làm tình cho nên chúng không đương đầu, chúng không nhìn vào mắt nhau. Đó là quá trình sinh học đơn giản và chúng gần như bị ép buộc bởi sinh học của chúng, bởi hooc môn của chúng, để trải qua điều đó. Chúng trải qua điều đó, chúng bị lôi qua điều đó như kẻ nô lệ. Và cùng điều đó là tình huống cho bạn; chỉ lớp bọc đường là khác.

Tình bạn là hiện tượng cao hơn. Nó là tình yêu thuần khiết; nó chẳng liên quan gì tới sinh học của bạn. Tình yêu - tình yêu thông thường - có thể được giải thích qua sinh học, nhưng tình bạn không thể được giải thích. Nó là điều huyền bí. Tình bạn giống như hương thơm; tình yêu là thô, bởi vì tính dục của nó, bởi vì nguồn gốc của nó. Nó hơi nặng chút ít. Nó vận hành dưới luật hấp dẫn: nó cứ kéo xuống, nó không có cánh. Tình bạn có cánh. Nó là phi sinh học; nó làm cho bạn thực sự là con người, nó giúp bạn siêu việt lên trên tính con vật của mình.

Phật ca ngợi tình bạn, tính bạn, rất cao. Ông ấy thậm chí đã chọn rằng khi ông ấy quay lại lần nữa tên ông ấy sẽ là Maitreya (Di Lặc) - người bạn. Ông ấy phải đã yêu thế giới này lắm. Tôi không nghĩ ông ấy sẽ tới lần nữa hay ai đó đã bao giờ tới lần nữa. Thượng đế chưa bao giờ phạm cùng sai lầm lặp lại, nhớ lấy! Một lần là quá đủ rồi, hai lần sẽ là quá nhiều. Nhưng ông ấy phải đã yêu thế giới này nhiều tới mức ông ấy nói, "Lần sau, nếu ta mà tới, tên ta sẽ là Maitreya - người bạn." Từ này hàm chứa toàn thể triết lí của ông ấy.

Ông ấy nói: Có bạn ... là điều dễ chịu.

Tại sao điều đó lại dễ chịu? - bởi vì với bạn bè, mối quan hệ của bạn không mang tính vật lí, nó thậm chí không mang tính tâm lí; nó là giao cảm tâm linh. Với bạn bè, bạn có thể ngồi trong im lặng. Khi bạn ở cùng với người yêu của mình, bạn không thể ngồi trong im lặng được; im lặng có vẻ vụng về. Người đàn bà sẽ nghĩ, "Sao anh im lặng? Anh giận hay cái gì thế?" Và nếu cô ấy im lặng, bạn sẽ nghĩ điều gì đó sai - cô ấy đang hờn dỗi. Sao cô ấy im lặng thế? Im lặng trở thành nặng nề, gánh nặng; nó phải được loại bỏ.

Cho nên mọi người cứ nói, dù điều đó có cần hay không. Họ cứ nói về bất kì cái gì.

Mulla Nasruddin đã từ một làng tới gặp tôi trong chiếc xe bò của anh ta, cùng con chó của anh ta. Trời quá nóng, trưa hè, và bỗng nhiên anh ta ngạc nhiên là con chó nói, "Trời nóng quá."

Anh ta nhìn quanh; chẳng có ai cả, chỉ mỗi con chó của anh ta. Anh ta nói với với con bò đực, "Mày có nghe thấy không? Mày có nghe thấy cái gì vừa xảy ra không?"

Và con bò đực nói, "Có chứ, nó cũng giống như bất kì ai khác thôi - bao giờ cũng nói về thời tiết và chẳng làm gì cả."

Nếu mọi người không có gì khác để nói, họ nói về thời tiết. Bất kì cái gì cũng có tác dụng, cứ việc nói. Theo một cách nào đó, việc nói giữ cho bạn được gắn nối. Thực tế, nó làm bạn bị ngắt ra. Nó không phải là chiếc cầu; hiếm khi nó là chiếc cầu. Nó là chiếc cầu chỉ giữa thầy và đệ tử; ngoài ra nó không phải là chiếc cầu. Khi thầy nói ra từ im lặng của mình và đệ tử lắng nghe từ im lặng của mình, đó là chiếc cầu. Bằng không đó là bức tường, bức Trường Thành Trung Quốc.

Những người yêu đều đối diện nhau. Họ phải nói điều gì đó; bằng không im lặng trở thành vụng về, bối rối. Bạn bè không đối diện với nhau theo cách đó. Họ đối diện với cái gì đó - có thể mặt trời lặn, con chim tung cánh, đám mây trắng đẹp. Cầm tay nhau, ngồi cạnh nhau, họ đối diện với cái gì đó khác. Họ cả hai đều cùng đối diện với cái gì đó khác. Họ đang trong một loại giao cảm sâu sắc, họ là một. Trái tim họ đang đập trong hài hoà. Những người bạn thực ngồi cùng nhau sẽ thấy rằng tim họ bắt đầu đập theo cùng một cách. Họ thậm chí bắt đầu thở trong hài hoà; khi người này thở ra, người kia thở ra. Điều này xảy ra theo cách riêng của nó; đó là sự đồng bộ. Khi bạn cảm trong giao cảm, điều này xảy ra.

Điều này xảy ra ở đây mọi ngày. Khi bạn đang trong giao cảm với tôi điều đó xảy ra.

Nhiều sannyasin viết cho tôi, "Thưa Thầy kính yêu, làm sao điều đó xảy ra? Ngay trước khi thầy nói điều gì đó chúng tôi biết thầy sắp nói điều này. Điều đó rõ ràng thế và thế rồi thầy nói nó." Điều đó xảy ra bởi vì giao cảm sâu sắc. Khi nó nảy sinh trong bản thể tôi, nó bắt đầu nảy sinh trong bản thể bạn.

Do đó điều tối thượng giữa thầy và đệ tử là im lặng, ngồi cùng nhau. Không cần nói cái gì cả. Bất kì cái gì xảy ra trong bản thể thầy cũng bắt đầu xảy ra trong bản thể đệ tử. Đệ tử bắt đầu phản xạ thầy như tấm gương.

Trên qui mô nhỏ hơn cùng điều đó xảy ra với bạn bè. Nhưng với bạn bè Phật không ngụ ý quen thuộc. Với bạn bè ông ấy ngụ ý tình yêu đã vượt ra ngoài tính dục, tình yêu đã vượt ra ngoài sinh học, tình yêu đã siêu việt lên trên tự nhiên thông thường, siêu việt lên trên lực hấp dẫn và đã trở thành một phần của luật cao hơn về duyên dáng.

Có bạn là điều dễ chịu và chia sẻ hạnh phúc....

Bạn có thể chia sẻ hạnh phúc của mình chỉ với bạn bè. Việc chia sẻ là có thể chỉ khi hai trái tim mở ra cho nhau; chỉ trong tin cậy sâu sắc bạn mới có thể mở ra cho người kia. Trong sợ hãi bạn bị đóng lại, trong hoài nghi bạn bị đóng lại. Bạn cảnh giác. Bạn sợ người khác có thể là mối nguy hiểm nào đó với bạn, người khác có thể gây hại nào đó. Bạn không mong manh khi bạn sợ. Chỉ với bạn bè, bạn mới có thể mong manh, cởi mở, sẵn có. Thế thì việc chia sẻ là có thể. Và việc chia sẻ là một trong những phẩm chất tâm linh vĩ đại nhất.

Phép màu là ở chỗ bạn càng chia sẻ phúc lạc của mình bạn càng có nó nhiều hơn. Bạn càng chia sẻ, nó càng tới với bạn nhiều hơn. Bạn càng chia sẻ, bạn càng trở nên nhận biết về cội nguồn không cạn bên trong bản thân mình.

Hạnh phúc là lớn lao trong bản thân nó, nhưng chia sẻ làm cho nó cực kì giầu có, giầu có đa chiều. Nếu một người là kẻ keo kiệt về hạnh phúc của mình, người đó sẽ giết chết nó. Tích trữ hạnh phúc của mình là phá huỷ nó; lan toả nó xa và rộng là giúp nó lớn lên ngày càng nhiều hơn. Keo kiệt là rất nguy hiểm khi có liên quan tới phúc lạc.

Nhưng bạn sẽ chia sẻ với ai nếu bạn không có bạn bè, nếu bạn không biết nghệ thuật là bạn? Nếu bạn biết nghệ thuật là bạn, bạn có thể chia sẻ với nhiều người nhất có thể được, với nhiều con vật nhất có thể được, với nhiều cây cối nhất có thể được. Bạn có thể chia sẻ mọi khoảnh khắc của cuộc sống của mình bởi vì bạn bao giờ cũng ở cùng ai đó. Bạn có thể chia sẻ nó với mặt trời, với mặt trăng, với các vì sao. Không khoảng cách nào ngăn cản. Bạn có thể chia sẻ phúc lạc của bạn với người bạn ở xa, xa xăm, xa cách cả nghìn dặm với bạn. Trong khoảnh khắc đó của việc chia sẻ, khoảng cách biến mất, thời gian biến mất. Không có lỗ hổng thời gian, không có lỗ hổng không gian. Bạn bỗng nhiên cùng nhau. Bạn thậm chí có thể chia sẻ với những người bạn không còn sống nữa. Trong giao cảm sâu sắc họ trở thành sẵn có cho bạn, phi vật lí. và để làm cái gì đó tốt lành trước khi rời khỏi cuộc sống này là điều dễ chịu, và buông bỏ nỗi buồn.

Tình bạn là tốt, nó là đức hạnh. Chia sẻ niềm vui của bạn là tốt, nó là đức hạnh lớn lao. Thực tế, tất cả các đức hạnh khác đều là sản phẩm phụ của chia sẻ phúc lạc của bạn. Chia sẻ là chính nền tảng, cội nguồn. Chia sẻ chân lí của bạn, chia sẻ thiền của bạn, chia sẻ tình yêu của bạn. Chia sẻ bất kì cái gì đẹp bên trong nảy sinh trong bạn, bất kì cái gì rạng ngời bên trong nảy sinh trong bạn. Chia sẻ ngọn lửa bên trong của bạn và không bao giờ là kẻ keo kiệt, và bạn sẽ trở nên ngày một giầu có hơn và không có chấm dứt cho sự giầu có đó.

Trong thế giới thông thường chia sẻ sẽ làm cho bạn nghèo đi. Nếu bạn chia sẻ tiền bạc, bạn sẽ thành nghèo. Bạn phải là kẻ tích trữ, bạn phải keo kiệt. Trong thế giới bên trong chính điều ngược lại mới là hoàn cảnh: tích trữ, và bạn sẽ mất; chia sẻ, và bạn sẽ có nó.

Trong thế giới bên trong một luật khác biệt toàn bộ tồn tại. Ở đó bạn có thể có cái bánh và bạn có thể ăn nó nữa. Và sẽ là tốt hơn nếu bạn không ăn nó một mình, nếu bạn mời bạn bè mình cùng ăn với bạn.

Trích từ "Dhammapada: Con đường của Phật - Tập 9"

_________________