SINH LÃO BỊNH TỬ

Sau nhiều năm tinh tấn tu hành, một vị tăng vẫn không sao đạt được mục đích mà ông hướng đến là thoát ly sinh, già, đau, chết. Đang lúc buồn nản thì Sư đến thăm. Vị tăng hỏi:
- Làm sao thoát khỏi sinh - lão - bịnh - tử?
Sư than:
- Chỉ tội cho Sinh - Lão - Bịnh - Tử thoát không khỏi ông!

Lời góp ý:

Có hai loại sinh - lão - bịnh - tử nơi mỗi người:
1) Của thế giới tự nhiên tâm - sinh - vật lý.
2) Của thế giới ảo tưởng ngã kiến vọng chấp.
Tâm - sinh - vật lý là diễn biến tự nhiên của sự sống:
- Mắt, tai, mũi, lưỡi, thân thuộc về sinh lý.
- Sắc, thanh, hương, vị, xúc thuộc về vật lý.
- Ý và pháp thuộc về tâm lý.
Ba yếu tố này tương quan, tương duyên, tương dung, tương tác, tương sinh, tương khắc mà hợp thành cái gọi là “con người” có sinh, có già, có bịnh, có chết, có khổ, có lạc, có xả một cách tự nhiên, vô tư, vô ngã.
Nhưng khi sự tương - quan - vận - hành - tâm - sinh - vật lý này bị nhìn qua ảo tưởng vọng thức (Tập đế) thì liền trở thành bản ngã cùng với sự xuất hiện của ảo giác thời gian và đau khổ (Khổ đế). Bấy giờ không phải là sinh - lão - bịnh - tử tự nhiên nữa mà là luân hồi sinh tử của bản ngã vọng chấp.
Ngược lại, khi sự tương - quan - vận - hành - tâm - sinh - vật lý này được trí tuệ soi chiếu (Đạo đế) thì không còn ảo tưởng vọng thức, không còn ảo giác thời gian và đau khổ, nghĩa là toàn bộ luân hồi sinh tử của bản ngã chấm dứt (Diệt đế). Ngay khi đó, thế giới tự nhiên tâm - sinh - vật lý được trả về đúng với bản chất nguyên thủy của nó: Sinh - Lão - Bịnh - Tử “hiện toàn chân”như thị như thực (yathàtathatà), chẳng cần thêm bớt.
Người mê không lo giải thoát khỏi sinh - lão - bịnh - tử của ngã kiến vọng chấp, lại cứ lo can thiệp vào bản chất sinh - lão - bịnh - tử tự nhiên tâm - sinh - vật lý. Ví như người quáng mắt tưởng sợi giây là con rắn rồi cứ nhè sợi giây mà đánh, chỉ tội cho sợi giây bị đòn oan trong khi con rắn ảo thì muôn đời vẫn là nỗi ám ảnh khôn nguôi!

Trích: Vi Tiếu
Tỳ kheo Viên Minh

http://www.trungtamhotong.org/NoiDung/ThuVien/ViTieu/ViTieu04.htm#m37