Bí quyết tối hậu của Thiền

Miền Ấn Độ theo Ấn Giáo đã khai-triển một hình ảnh tuyệt diệu để diễn tả mối tương quan giữa Thượng Đế và Tạo Vật của Ngài. Thượng Đế đã làm cho Tạo Vật nhảy múa. Chính Ngài là Vũ Công, còn Tạo Vật là Vũ Khúc. Vũ khúc khác với vũ công, tuy nhiên vũ khúc không thể tồn tại nếu không có vũ công. Bạn không thể mang vũ khúc về nhà trong một chiếc hộp, như ý bạn muốn. Khi vũ công ngưng thì vũ khúc cũng ngừng.

-Trên đường truy tầm Thượng Đế, con người suy tư quá nhiều, nghĩ ngợi quá nhiều, nói năng quá nhiều. Cho dẫu khi họ nhìn vũ khúc đó mà họ gọi là tạo vật, họ cũng chỉ để hết ngày giờ suy tư và bàn tán (với mình hay với người khác), nghĩ ngợi, phân tích và triết lý dông dài. Toàn những chữ là chữ. Toàn tiếng động và tiếng động mà thôi. 
-Bạn hãy im hơi lặng tiếng để chiêm ngắm Vũ Khúc. Bạn chỉ việc nhìn: một ngôi sao, một đóa hoa, một chiếc lá úa, một con chim, môt viên đá... bất cứ yếu tố nào kết thành vũ khúc cũng đều đáng kể hết. Bạn hãy nhìn. Bạn hãy lắng nghe. Bạn hãy cảm nhận. Bạn hãy đụng chạm. Bạn hãy thưởng thức. Và chắc chắn không sớm thì muộn bạn cũng sẽ nhận chân Thượng Đế - Ngài chính là vị Vũ Công! 

-Một đệ tử ngày nào cũng than vản với Thiền Sư một câu như sau: "Thầy đã giấu con bí quyết tối hậu của Thiền." Anh ta không chấp nhận sự kiện Thiền-Sư không chịu trả lời. 
-Ngày kia, họ đang sánh bước dạo chơi dọc theo sườn đồi thì nghe một con chim hót.
-Thiền Sư hỏi: "Con có nghe con chim đó hót không?"
-Đệ tử trả lời: "Dạ có."
-“Này, bây giờ con đã rõ là thầy không giấu giếm con điều gì.”
-"Dạ."
-Nếu bạn đã thực sự nghe một con chim hót, nếu bạn đã thực sự nhìn thấy một thân cây... thì bạn đang có khả năng hiểu biết, vượt qua những ngôn từ và khái niệm. 
-Bạn nói gì? Bạn bảo rằng mình đã nghe hằng chục con chim hót và thấy hằng trăm thân cây ư? À! Có đúng là bạn đã nhìn thấy thân cây hay chỉ nhìn thấy cái nhản hiệu mà thôi? Nếu bạn nhìn một thân cây và thấy một thân cây, thì bạn chưa thực sự nhìn thấy cây. Khi bạn nhìn một thân cây và thấy "sức sống đang tiềm ẩn trong đó" - lúc bấy giờ bạn mới thực sự nhìn thấy! Lòng bạn có bao giờ tràn ngập niềm hân hoan không thốt nên lời khi nghe một con chim hót chưa?

Như Tiếng Chim Ca
The Song of the Bird
 Anthony de Mello, S.J.
Dịch giả: Gs. Đỗ Tân Hưng