Có những cuộc đi buồn vời vợi, cũng có những cuộc đi hân hoan như "mây trắng thong dong" chẳng cần biết đâu là "chốn quê xưa". Chẳng có cuộc đi nào giống cuộc đi nào, và chẳng có cuộc về nào giữ trọn "chút duyên xưa".Ngày hôm qua ta đã đi, và hôm nay ta đã về. Chẳng biết cuộc đi sẽ đem lại cho ta được những gì và sẽ mất những gì. Một cuộc đi mà ta cũng không hẹn ước tìm chút vui, hay để trốn tránh một sự trống vắng. Đi là chỉ để mà đi, tự nhiên như dòng sông. Vậy thì được hay mất có ý nghĩa gì đâu. Nhưng trong sự trở về Ta biết ta đã mất, vì sự trở về chính là sự "tìm lại của ngày hôm qua". Tìm lại bước chân ngày hôm qua thì bước chân cứ thế đi ngược chiều với ngày hôm nay, sự trở về chính là sự ra đi. Chút kỷ niệm và chút hương xưa đã theo thời gian mà lùi dần, lùi dần, trơ trọi quá...
Vì biết rằng, đi thì sẽ không bao giờ đến, mà ngồi yên thì trời cao lồng lộng đất rộng mênh mông đều được thu vào trong một tích tắc nhắm mở con mắt. Có ai đã đi và đã đến, chỗ nào là chỗ đến, hay sự dừng chân cuối cùng của một đời người là nằm yên trong lòng đất. Đất lạnh mà ấm biết bao đã ôm ấp những kiếp người sau những cuộc đi dài hàng vạn dặm.
Vậy thì cuộc đi là để tìm mộng trong mộng, huyễn ảo trong huyền ảo. Ta chẳng cần biết, và bạn cũng chẳng cần biết, chỉ biết cuộc đời là ti tỉ những điểm đến lý tưởng với tôi với bạn. Ai tỉnh, ai say. Ai tỉnh thì nhận ngay nơi chốn cuối cùng trong đôi mắt tuệ giác, ai say thì cứ mãi lạc bước đi tìm mà chẳng bao giờ thấy được bến bờ...
Ta cũng đã bao lân đi nhưng chưa một lần đến, bởi đôi mắt ta còn nhuốm màu trần thế và vẫn say mê với những mộng tưởng với những viễn cảnh mờ ảo. Ta đã đi và đã đắm say trong vạn kiếp nhân gian, và trái tim đa mang đã lạc bước mãi trong niềm vui và nỗi buồn nơi trần thế mà không phải là tịch nhiên tỉnh lặng, vô hư để thoát ra ngoài sự đi về mà nhận ra mọi cái rồi cũng chỉ là hư vô.
Chao ôi...!
Đã trót dấn thân vào cõi thế, vậy thì ít nhiều cũng đã bị nhiễm lụy với buồn vui cõi thế. Nhân tình là tình người, vậy thì dẫu đi hay về cũng phải làm sao gìn giữ chút tình người còn mãi với nhân gian chứ đừng để cho "nhân tình thế thái" bởi cuộc ĐI - VỀ của Ta, của Người rồi một khi đêm tối trở về ngồi tỉnh lặng đối diện với chính ta mới thấy sao ta mãi cứ một mình trên hành trình vạn nẻo cô đơn...
Mây trắng thong dong trên đỉnh núi cũng chỉ là mây trắng thong dong bởi vì mây là phù vân mà phù vân là phù hư dã hợp...đâu là chân, đâu là giả? Vậy thì cuộc đi cũng sẽ như phù vân mà cuộc về cũng phù vân...
Cái chân thật nhất của ĐẠO chính là không đi không về...
(Theo Lieuquanhue)